Zakonske rupe za izbornu prevaru
Dva dana pred izbore, očito je lice i naličje preizborne kampanje, a naročito to da, uz napadno manju agresivnost, ima i onih koji se ne ustežu od kršenja izbornih pravila, što CIK uredno sankcioniše, uz ovog puta upadljivu navlakušu za birače, jer su nosioci nekih listi i oni kojima ne pada na pamet da se odreknu sadašnjih pozicija i završe u novim opštinskim vijećima i skupštinama opština.
Odavno i ptice na grani znaju da je kršenje izbornih pravila i traženje (a ima ih) rupa u Izbornom zakonu – omiljen sport mnogih učesnika u izbornim kampanjama. Upornost i mašta onih koji se time bave, katkad zadivljuje i – bez obziura na to što je očita prevara – ne u uspijeva se istrijebiti. Naprotiv, čak i onda kada se tome ponadamo – recimo, nakon ovogodišnjih izmjena Izbornog zakona, kojim nas je, nazivajući ih tehničkim, počastio OHR – malo toga se promijenilo, a pogotovo popravilo.
Uz sve dosadašnje izume i smicalice, podvale, krađe i obmane, u ovogodišnjoj kampanji za lokalne izbore naročito je omiljen manir da se na čelu listi za opštinska ili gradska vijeća i skupštine opština ili gardova nađu imena stranačkih lidera, dugotrajnih funkcionera i, uopšte, onih koji su pustili duboke korijene u foteljama. Likovi koji su se tako pozicionirali, dobro su poznata lica, kojima, eto, nije mrsko da se okušaju i kao varalice. Koriste se rupom u Zakonu, jer u njemu nema zabrane palsmana na liste za lokalne izbore nekoga ko je već na izbornoj ili imenovanoj funkciji, od opštinske, preko kantonalne i enitetske, sve do vrha države.
PELCER ove prevare je posAĐEN, u mnogo manjem obimu, na opštim izborima 2022. godine. Tada su neki gradonačelnici i načelnici bili na stranačkim listama, dobili povjerenje građana, izabrani na druge i napustili dotadašnje funkcije. Zaključivši da je to musta, koja bi mogla donijeti rezultat, sada na lokalnim izborima imamo ukupno 90 imena, koja su već na funkcijama, ali im se prohtjelo da budu na lokalnim listama – po sedam iz SNSD-a, SDP-a, Naše stranke i HDZ-a 1990, po šest iz PDP-a i DF-a, po pet imena iz NiP-a i DEMOS-a, te po tri iz SDA, Ujedinjene srpske i HDZ-a BiH. Preostaje samo da naivni, lakoumni ili neobaviješteni građani povjeruju u to da će predsjednik Narodne skupštine RS-a Nenad Stevandić, poslanik u toj skupštini Nebojša Vukanović, poslanik u Parlamentu BiH i lider PDP-a Branislav Borenović ili parlamentarni mu kolega Ilija Cvitanović iz HDZ-a 1990 – napustiti sadašnju blagougodnost i benefite i “žrtvovati” se u odborničkom status.
Možda takvih glasača (ne i birača) i bude, jer je kod nas moguće i ono što nemoguće. Oni će, naravno, potpuno zanemariti to da je iluzija to da jedan predsjednik entitetskog parlamenta, čelnik stranke, poslanik državne ili skupštine entiteta, kantonalni ili ministar s bilo kog nivoa – odluči da se toliko žrtvuje za svoju stranku, narod i za opštu stvar, pa da s konja siđe na magarca. A pogotovo će ignorisati činjenicu da je to sumnjivo, tačnije – nemoralno, prevarantski ili, kolokvijalno rečeno, školski primjer navlakuše: želi se uglednim, poznatim, autorativnim (sa ili bez navodnih znakova) likom imati mamac (adut) za siguran ulov glasova. Što je u ozbiljnom sukobu sa moralom, bez obzira na to što on nije redovan pratilac naše politike i većine političkih stranaka.
U REAKCIJAMA TAKVIH LIKOVA na rijetke reakcije u medijima i javnosti, poteže se formalni argument – da to nije Zakonom zabranjeno. Dakle, vješto se koristi zakonska rupa, u skladu s tradicijom nebiranja sredstava za izborni ulov, čak i onda kada je to očigledna prevara. Jer, tješe se prevaranti, nisu oni krivi zato što je visoki predstavnik, kad je proljetos mijenjao Izborni zakon, zaboravio da se pozabavi i ovim detaljem i da onemogući onima koji već imaju pozicije, da se ponude i na lokalnim izborima, budu mamac za građane, dobiju glasove, a onda serbes ostanu na sadašnjim funkcijama i svoje mjesto ustupe narednom sa liste,
Što će, ako se desi (a desiće se!), ne samo produbiti razvaljenost, amoralnost i prevarantski smisao naše političke baruštine, već i u drugi plan tisnuti suštinu – da se nijedno od “uglednih” imena ni slučajno neće odreći sadašnje pozicije, ako ni zbog čega drugog onda zbog pohlepe u uzimanju nezarađenih para: 2023. godine je uzimanje poslanika Parlamenta BiH bilo između 6.400 i 7.700 mjesečno, u Parlamentu Federacije BiH to je 3.315, plus paupšal, plate u Narodnoj skupštini RS-a 3.075 KM u Skupštini Kantona Sarajevo najniža je 2.574, dok su u opštinskim vijećima i skupštinama opština paušali između tri i pet puta manje.
Suma sumarum: rupe u zakonu se vješto i unosno koriste, a to što se radi o neskrivenoj prevari građana, što se glasačima nudi rog za svijeću i miješaju bijeli i obični bubrezi – to je manje važno. Jer, sve je po zakonu.